Νήσος Στρογγύλη. Κόρη οφθαλμού ή αχίλλειος πτέρνα της Ελλάδας;

Γράφει ο Αντγος (ε.α.) Αντώνης Βασιλείου*.

Πολλά έχουν γραφεί και λεχθεί για το σύμπλεγμα του Καστελόριζου, για τα τρία νησιά δηλαδή Ρω, Μεγίστη και Στρογγύλη. Ελάχιστοι όμως αντιλαμβάνονται την σημαντική γεωπολιτική αξία του ενός από αυτά τα νησιά, της Στρογγύλης. 

Το σύμπλεγμα Καστελορίζου παραδόθηκε στην Ελλάδα από την Ιταλία που τα είχε υπό την κατοχή της με τη Συμφωνία της Λοζάνης  του 1914 (άρθρα 12 και 15) και την Συνθήκη των Παρισίων το 1947.

«Άρθρον 12.

Η ληφθείσα απόφασις την 13η Φεβρουαρίου 1914 υπό της Συνδιασκέψεως του Λονδίνου εις εκτέλεσιν των άρθρων 5 της Συνθήκης του Λονδίνου της 17/30 Μαΐου 1913, και 15 της Συνθήκης των Αθηνών της 1/14 Νοεμβρίου 1913, η κοινοποιηθείσα εις την Ελληνικήν Κυβέρνησιν τη 13 Φεβρουαρίου 1914 και αφορώσα εις την κυριαρχίαν της Ελλάδος επί των νήσων της Ανατολικής Μεσογείου, εκτός της Ίμβρου, Τενέδου και των Λαγουσών νήσων (Μαυρυών), ιδία των νήσων Λήμνου, Σαμοθράκης, Μυτιλήνης, Χίου, Σάμου και Ικαρίας, επικυρούνται, υπό την επιφύλαξιν των διατάξεων της παρούσης Συνθήκης των συναφών προς τας υπό την κυριαρχίαν της Ιταλίας διατελούσας νήσους, περί ων διαλαμβάνει το άρθρον 15. Εκτός αντιθέτου διατάξεως της παρούσης Συνθήκης, αι νήσοι, αι κείμεναι εις μικροτέραν απόστασιν των τριών μιλλίων της ασιατικής ακτής, παραμένουσιν υπό την τουρκικήν κυριαρχίαν.

Άρθρον 15.

Η Τουρκία παραιτείται υπέρ της Ιταλίας παντός δικαιώματος και τίτλου επί των κάτωθι απαριθμουμένων νήσων, τουτέστι της Αστυπάλαιας, Ρόδου, Χάλκης, Καρπάθου, Κάσσου, Τήλου, Νισύρου, Καλύμνου, Λέρου, Πάτμου, Λειψούς, Σύμης και Κω, των κατεχομένων νυν υπό της Ιταλίας και των νησίδων των εξ αυτών εξαρτωμένων, ως και των νήσων Καστελλορίζου όπως στο σχετικό χάρτη.

Τον Φεβρουάριο του 1947 υπεγράφη στο Παρίσι η συνθήκη ειρήνης μεταξύ των Συμμάχων Δυνάμεων και της Ιταλίας. Σύμφωνα με την ιστορική συμφωνία :«η Ιταλία εκχωρεί εις την Ελλάδα εν πλήρει κυριαρχία τας νήσους της Δωδεκανήσου τας κατωτέρω απαριθμωμένας ήτοι: Αστυπάλαιαν, Ρόδον, Χάλκην, Κάρπαθον, Κάσον, Τήλον, Νίσυρον, Κάλυμνον, Λέρον, Πάτμον, Λίψον, Σύμην, Κω, και Καστελόριζον ως και τας παρακειμένας νησίδας». Η ελληνική πλευρά διευκρίνιζε, κατά την υπογραφή, ότι με τον όρο «παρακείμενες» εννοούνται οι «υπό ιταλικήν κυριαρχίαν» κατά την είσοδο της Ιταλίας στον πόλεμο.

Γιατί η Στρογγύλη είναι τόσο σημαντική για την Ελλάδα και την Ελληνική ΑΟΖ;
 

Το Σύμπλεγμα των Ελληνικών νησιών του Καστελόριζου με την τεράστια στρατηγική τους αξία, παίζουν καταλυτικό ρόλο στην τεκμηρίωση, κατοχύρωση και εξασφάλιση των Ελληνικών δικαιωμάτων και συμφερόντων στην περιοχή του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου, είναι το κλειδί που ανοίγει τα θαλάσσια σύνορα της χώρας μας και ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος των κοιτασμάτων της Λεκάνη του Ηροδότου.

Από το σύμπλεγμα Καστελορίζου η Στρογγύλη είναι αυτή που μας δίνει συνέχεια και επαφή με την ΑΟΖ της Κύπρου. Η Στρογγύλη είναι αυτή που δίνει ύπαρξη και δυναμική στο στρατηγικό τρίγωνο, το οποίο ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος των κοιτασμάτων της περιοχής (Λεκάνη Ηροδότου - Λεβιάθαν - Tamar - Dalit - Blocks Κύπρου κ.ά).

Η Τουρκία αυτό το γνωρίζει πολύ καλά, και για αυτό έχει στοχοποιήσει την περιοχή προσπαθώντας να την γκριζάρει πότε με ασκήσεις, πότε με ΝΟΤΑΜ, πότε με την δήθεν ΑΟΖ Τουρκίας – Λιβύης και ακόμη με περίεργους και εξωπραγματικούς χάρτες της «γαλάζιας πατρίδας». Ο στόχος της Τουρκίας είναι να διεμβολήσει την περιοχή επαφής της Ελληνικής με την Κυπριακή ΑΟΖ.

Δυστυχώς κατά καιρούς, Έλληνες πολιτικοί όπως ο πρώην ΥΠΕΞ της συγκυβέρνησης Σαμαρά - Βενιζέλου το 2013, για άγνωστους λόγους προσπάθησε να εξουδετερώσει την επήρεια της Στρογγύλης στην Ελληνική ΑΟΖ με το να εισηγηθεί τον χαρακτηρισμό της ως αρχαιολογικό χώρο και να διατάξει όλως αναρμοδίως την εκκένωση του από στρατιώτες και κατοίκους και επομένως ως ακατοίκητο νησί σύμφωνα με το άρθρο 121 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 δεν δικαιούται ΑΟΖ. Έγινε λοιπόν προσπάθεια να απομακρυνθούν οι στρατιωτικές δυνάμεις του νησιού και κάθε κάτοικος του με εντολή του τότε υπουργού Εξωτερικών κ. Ευάγγελου Βενιζέλου, αγνοώντας ή σε συνεννόηση με τον τότε ΥΠΕΘΑ κ. Αβραμόπουλο. Δηλαδή είχε ξεκινήσει μια άτυπη διαδικασία σιωπηρής παράδοσης της Στρογγύλης στους Τούρκους ή ενδεχομένως να την είχαν ήδη δώσει με συμφωνίες της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία φρόντισε να το κρατήσει μυστικό και όταν διέρρευσε από τις αντιδράσεις των κατοίκων της περιοχής, επεδίωξε να το «πνίξει».

Δημιουργούνται σοβαρά ερωτηματικά γιατί ο κ. Βενιζέλος έκανε αυτή την απρόσμενη κίνηση και εισηγήθηκε να χαρακτηρισθεί η Στρογγύλη ως αρχαιολογικός χώρος όλως αναρμοδίως, αυθαίρετα και μπαίνοντας σε αρμοδιότητες άλλου υπουργείου; Ομοίως γιατί ο τότε αρμόδιος υπουργός Πολιτισμού κ. Πάνος Παναγιωτόπουλος, ορθώς αναίρεσε αμέσως την «αρχαιοποίηση» της νήσου Στρογγύλης;

Η νήσος Στρογγύλη λοιπόν είναι και η «κόρη του οφθαλμού» μας και η «Αχίλλειος πτέρνα» μας.

Πολλές φορές έχω αναρωτηθεί αν αυτή τη χώρα την κυβερνούν αγνοί πατριώτες ή κάποιοι τυχοδιώκτες απάτριδες. Φτάνω σε αυτό το συμπέρασμα, αφού το μόνο που έχουν κάνει μέχρι σήμερα από την ημερομηνία που επικύρωσε η χώρα μας την διεθνή σύμβαση για ΑΟΖ το 1995 η οποία δίνει σημαντικά πλεονεκτήματα στην πατρίδα μας. Κατά την επικύρωση της Σύμβασης Montego Bay, (αρ. 2 του νόμου 2321/1995) η χώρα μας προέβη σε δήλωση ότι «ο χρόνος και ο τρόπος άσκησης του δικαιώματος επέκτασης των Ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ. είναι αναφαίρετο δικαίωμα μας, δεν το απεμπολούμε, και θα το ασκήσουμε σύμφωνα με την εθνική στρατηγική μας». Στη συνέχεια το μόνο που έχει γίνει μέχρι σήμερα από κυβερνητικής πλευράς είναι ο νόμος 4001/2011 ο οποίος στο άρθρο 156 αναφέρει ότι «όταν η Ελλάδα αποφασίσει να θεσπίσει ΑΟΖ, θα ακολουθήσει τη μέθοδο της μέσης γραμμής». Κάτι αντίστοιχο με την δήλωση για την επέκταση των χωρικών υδάτων σε 12 ν.μ.

Με τον εξ ανατολάς «φίλο» μας θα συναντηθούμε αργά ή γρήγορα στην περιοχή του Καστελόριζου γιατί μας έδειξε ότι είναι προβλέψιμος, αποφασισμένος και το έχει ανακοινώσει σε πολλές εκδηλώσεις του. Όλοι το ξέρουμε τώρα, και οι στρατιωτικοί καλύτερα και από καιρό, ότι θα είμαστε μόνοι μας την κρίσιμη ώρα και για αυτό η απάντηση μας θα πρέπει να είναι αστραπιαία, ισχυρή, φονική και αποφασιστική. Δεν γνωρίζει από χάδια και συστάσεις ο σουλτανίσκος και οι σύμμαχοι μας ΗΠΑ και ΕΕ δεν μας έχουν δείξει ότι έχουν διάθεση πρόληψης της σύγκρουσης και εφαρμογής της διεθνούς νομιμότητας. Το διαπιστώνουμε καθημερινά στην Κύπρο και την Κυπριακή ΑΟΖ.

Ομόνοια, αποφασιστικότητα και στήριξη των Ενόπλων μας Δυνάμεων από όλες τις πολιτικές δυνάμεις, όπως και το 1940.

====================================

* Ο Αντώνης Βασιλείου είναι Αντιστράτηγος (εα), Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός, MSc Επιχειρησιακός Ερευνητής, τ. Σύμβουλος ΟΑΣΕ επί Συμβατικών Εξοπλισμών και τ. Μελετητής των Συστημάτων Διοικήσεως και Ελέγχου Πληροφοριών του ΝΑΤΟ.