Σκληρή αγάπη ΗΠΑ - Τουρκίας

 Ο Τούρκος Πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan επί 15 χρόνια κατάφερε να γκρεμίσει τη φήμη της χώρας του ως ισχυρό δυτικό σύμμαχο. Τώρα οι στενές στρατιωτικές σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία είναι ένα σημείο καμπής που ωθεί την Ουάσιγκτον στην επανεκτίμηση των ευρύτερων σχέσεων της με την Άγκυρα.

 Το τελευταίο σημείο ανάφλεξης ήρθε αυτό το μήνα όταν ο υπουργός Άμυνας Pat Shanahan δήλωσε στον τούρκο υπουργό Άμυνας Hulusi Akar ότι η χώρα του θα εκδιωχθεί από το αμερικανικό πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών F-35 αν δεν ακυρώσει την αγορά του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400. Η Μόσχα αναφέρει ότι θα παραδώσει τους πυραύλους τον Ιούλιο και ότι οι ΗΠΑ έχουν ήδη σταματήσει την εκπαίδευση F-35 για τους Τούρκους πιλότους.

Αυτό διαταράσσει το πρόγραμμα F-35,
στο οποίο η Άγκυρα έχει επενδύσει περισσότερα από 1 δισεκατομμύριο δολάρια από το 2002. Η παραγγελία των 100 αεροσκαφών της χώρας θα χρειαστεί να συμπληρωθεί, αν και η Lockheed Martin λέει ότι αυτό δεν θα αποτελέσει πρόβλημα. Αυτό που ανησυχεί περισσότερο είναι το ότι η Τουρκία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού F-35, καθώς οκτώ τουρκικές εταιρείες υποστήριξαν την παραγωγή του αεροσκάφους. Η αναδιάρθρωση σημαίνει αυξήσεις τιμών και καθυστερήσεις, αλλά αξίζει τον κόπο.

Οποιαδήποτε αγορά ρωσικών όπλων αξίας 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων από έναν σύμμαχο του ΝΑΤΟ θα εγείρει ανησυχίες επειδή το αυτό το αντιαεροπορικό σύστημα αποτελεί μοναδική απειλή για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους. Το S-400 είναι ένας υπολογιστής. Το F-35 είναι ένας υπολογιστής. Δεν μπορεί να συνδεθεί ο υπολογιστή των ΗΠΑ, με τον υπολογιστή της αντιπάλου Ρωσίας.

Η επίδειξη δύναμης δημιουργεί μεγαλύτερες ερωτήσεις σχετικά με την θέση της Τουρκίας στον κόσμο. Για δεκαετίες η χώρα ήταν ένα πρότυπο για το πώς μια μουσουλμανική κατά πλειοψηφία χώρα, με μια κοσμική κυβέρνηση, θα μπορούσε να συνεργαστεί με τη Δύση. Τώρα ο κ. Erdogan λειτουργεί σε έναν πιο αμφιλεγόμενο χώρο. Καθίσταται πιο αυταρχικός, ενώ εξισορροπεί τις ΗΠΑ και την Ευρώπη ενάντια στο Ιράν και τη Ρωσία.

Μεγάλο μέρος αυτής της μετατόπισης οδηγείται λιγότερο από στρατηγικό όραμα αλλά από την επιθυμία του κ. Erdogan να παραμείνει στην εξουσία. Αναστατωμένος από την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, ο πρόεδρος επιτάχυνε την περικοπή των πολιτικών ελευθεριών. Οι Η.Π.Α. συχνά πρέπει να συνεργάζονται με αυταρχικούς ηγέτες, αλλά η εγκατάλειψη των δυτικών αξιών του κ. Erdogan συνέπεσε με πιο στρατηγικές αντιπαραθέσεις. Η Τουρκία υπονόμευσε τα συμφέροντα των ΗΠΑ στη Συρία, ενώ περιπλέκει την εκστρατεία της Αμερικής για την απομόνωση του Ιράν. Η αγορά S-400 ικανοποιεί τον Βλαντιμίρ Πούτιν καθώς τραβάει την Τουρκία από τη Δύση.

Η Ουάσιγκτον εξακολουθεί να επωφελείται από τη συμμαχία της με την Άγκυρα - όχι μόνο από τη χρήση της αεροπορικής βάσης Incirlik - και δεν φαίνεται να παραιτείται από την αποκατάσταση της σχέσης. Η Τουρκία, κοιτάζοντας το Ιράν και τη Ρωσία, αντιλαμβάνεται επίσης το κόστος της αποξένωσης της Δύσης με μια ήδη εύθραυστη οικονομία.

Η απόσυρση του F-35 είναι ένα καλό βήμα, αλλά οι ΗΠΑ έχουν άλλα μέσα για να δείξουν στην Τουρκία ότι η κακή συμπεριφορά της θα έχει πραγματικές συνέπειες. Το 2017 το Κογκρέσο πέρασε το νόμο του αντιπολιτευόμενου αντιπάλου της Αμερικής (Caatsa), ο οποίος επιβάλλει κυρώσεις στις χώρες που αγοράζουν όπλα από την κυβέρνηση του Πούτιν. Ο Λευκός Οίκος δεν πρέπει να παρεμβαίνει στην επιβολή κυρώσεων Caatsa του Κογκρέσου.

Οι ΗΠΑ θα πρέπει επίσης να εξετάσουν εναλλακτικές λύσεις για τη βάση του Incirlik. Η εκδίωξη της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ θα αποτελούσε την τελευταία λύση, αλλά η τραγωδία του καθεστώτος του κ. Erdogan είναι ότι τώρα  η λύση αυτή είναι ορατή και εφικτή.