Παρασκευή 8 Δεκεμβρίου 2017

Θα μπορούσε κανείς να ωφεληθεί από ένα νέο πόλεμο στη Μέση Ανατολή;

Ο πόλεμος στη Συρία πλησιάζει στο τέλος αλλά η περιοχή σήμερα βρίσκεται στα πρόθυρα μιας νέας σύγκρουσης στον Λίβανο.

Ενώ οι πιθανότητες για κλιμάκωση είναι υψηλές, οι βασικές προϋποθέσεις για ένα νέο, μεγάλης κλίμακας πόλεμο στην περιοχή, βρίσκονται σε εξέλιξη.

Στις 22 Νοεμβρίου, ο πρωθυπουργός του Λιβάνου Σαάντ Χαρίρι ανέστειλε προσωρινά την παραίτησή του, ύστερα από υποτιθέμενο αίτημα του προέδρου της χώρας Michel Aoun να επανεξετάσει την απόφαση.

Ο Χαρίρι ανακοίνωσε αρχικά την παραίτησή του σε μια τηλεοπτική ομιλία από την πρωτεύουσα της Σαουδικής Αραβίας, Ριάντ, στις 4 Νοεμβρίου. Η παραίτηση του Χάριρι πυροδότησε έναν νέο γύρο εντάσεων μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας από τη μία πλευρά και του Λιβάνου με τη Χεζμπολάχ από την άλλη.
Η Σαουδική Αραβία κατηγόρησε τον Λίβανο για "κήρυξη πολέμου" στο Ριάντ, επιτρέποντας την "επιθετικότητα" της Χεζμπολά εναντίον του βασιλείου. Εν τω μεταξύ, ο πρίγκιπας Mohammed bin Salman κατηγόρησε την Τεχεράνη για την παράδοση πυραύλων προς τις δυνάμεις Houthi της Υεμένης για χρήση ενάντια στο βασίλειο, πράξη που χαρακτήρισε ως "άμεση στρατιωτική επίθεση".

Στις 19 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε έκτακτη συνάντηση μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και άλλων Αραβικών υπουργών Εξωτερικών στο Κάιρο, ζητώντας ένα ενωμένο μέτωπο, για την αντιμετώπιση του Ιράν και της Χεζμπολάχ. Σε δήλωση που εκδόθηκε μετά τη συνάντηση, ο Αραβικός Σύνδεσμος κατηγόρησε τη Χεζμπολά ότι «υποστηρίζει τρομοκρατικές και εξτρεμιστικές ομάδες στις αραβικές χώρες με προηγμένα όπλα και βαλλιστικούς πυραύλους».

Με τη σειρά τους, οι αρχές του Λιβάνου και η Χεζμπολάχ ανέφεραν ότι ο Χαρίρι κρατήθηκε αιχμάλωτος στη Σαουδική Αραβία γιατί δεν είχε επιστρέψει στον Λίβανο όπως υποσχέθηκε. Στις 22 Νοεμβρίου, ο Χάριρι έφτασε στην πρωτεύουσα του Λιβάνου στη Βηρυτό και ανέστειλε την παραίτησή του. Αυτό σηματοδότησε μια νέα φάση της πολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ των πλευρών.

Ο Χαρίρι είναι συμβιβαστικός στην πολιτική του Λιβάνου. Ο διορισμός του ως πρωθυπουργός του Λιβάνου υποστηρίχθηκε εκ των πραγμάτων από τη Σαουδική Αραβία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και ορισμένες ομάδες στο Λίβανο.

Αυτή η κίνηση είχε ως στόχο να εξυπηρετήσει τον "διαθρησκευτικό διάλογο" στον Λίβανο. Ωστόσο, οι πρόσφατες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένου του επικείμενου τερματισμού της σύγκρουσης στη Συρία και της αυξανόμενης επιρροής και των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Χεζμπολάχ, άλλαξαν την πολιτική κατάσταση στον Λίβανο.

Οι ειδικές υπηρεσίες του Λιβάνου και οι ειδικές υπηρεσίες της Χεζμπολάχ είναι βαθιά διαπλεκόμενες. Οι νίκες της Χεζμπολάχ στη Συρία και οι ανθρωπιστικές δραστηριότητες στο Λίβανο αύξησαν τη δημοτικότητα του κινήματος μεταξύ των ανθρώπων. Όλα αυτά έλαβαν χώρα εν μέσω της αναπτυσσόμενης κρίσης στη Σαουδική Αραβία, όπου ο πρίγκιπας Mohammed bin Salman ξεκίνησε μια μεγάλη εκκαθάριση μεταξύ των κορυφαίων αξιωματούχων, των επιφανών επιχειρηματιών και των πριγκήπων με το πρόσχημα της καταπολέμησης της διαφθοράς.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η κίνηση στοχεύει στην εδραίωση της εξουσίας του πρίγκιπα και του πατέρα του, του βασιλιά Σάλμαν. Γενικά, το βασίλειο επιδιώκει να μετατοπίσει τον φορέα ανάπτυξής του και να γίνει ένα πιο κοσμικό κράτος. Σε 5-10 χρόνια, μπορεί ακόμη και να εγκαταλείψει το Wahhabism ως την επίσημη ιδεολογία.

Την ίδια στιγμή, η Σαουδική Αραβία εμπλέκεται σε μια ανεπιτυχή σύγκρουση στην Υεμένη και σε μια διπλωματική κρίση με το Κατάρ. Αυτή η κατάσταση τροφοδοτεί τις εντάσεις και τον ανταγωνισμό των πόρων μεταξύ των σαουδαραβικών φυλών.

Ως αποτέλεσμα, το καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας και το κράτος της Σαουδικής Αραβίας γενικά, βρίσκονται τώρα σε αδύναμη θέση. Ας δούμε τα συμφέροντα όλων των κομμάτων. Από τη μια πλευρά, η εμφάνιση ενός νέου ενεργού ξένου εχθρού θα μπορούσε να εδραιώσει τον σαουδαραβικό πληθυσμό και τις ελίτ του. Ο πόλεμος με τη Χεζμπολάχ θα επέτρεπε στο Βασίλειο να αποκτήσει πρόσθετες βοήθειες από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Επιπλέον, καθώς το Ισραήλ θα εισέλθει στη σύγκρουση, το βασίλειο θα μειώσει σημαντικά τους κινδύνους απωλειών μιάς άμεσης στρατιωτικής εμπλοκής με τον Λίβανο και τη Χεζμπολάχ.

Από την άλλη πλευρά, το Ριάντ έχει ένα ευρύ φάσμα εξωτερικών και εσωτερικών προβλημάτων. Λαμβάνοντας υπόψη την τρέχουσα αδυναμία του Ριάντ, οποιαδήποτε ώθηση μπορεί να οδηγήσει σε πτώση του κολοσσού με τα πήλινα πόδια.

Στην περίπτωση της σύγκρουσης στο Λίβανο, η Σαουδική Αραβία θα εμπλακεί σε στρατιωτική και διπλωματική κατάστσση σε 3 μέτωπα:

Βόρεια - Χεζμπολάχ και Ιράν.
Νότια - Υεμένη και
Ανατολή - Κατάρ.

Η σύγκρουση θα επιφέρει επίσης μια δραματική αύξηση των τιμών του πετρελαίου. Σύμφωνα με διάφορους ειδικούς, 150 δολάρια ανά βαρέλι αναμένονται μέχρι το τέλος του πρώτου μήνα της σύγκρουσης, εάν πρόκειται να συμβεί.

Κάποιοι μπορεί να υποθέτουν ότι αυτό το σενάριο είναι επωφελές για τη Σαουδική Αραβία ή τις φυλές που ελέγχουν τη Saudi Aramco, τον μεγαλύτερο εξαγωγέα πετρελαίου σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, ο αναμενόμενος ανταρτοπόλεμος, ο οποίος πιθανότατα να ξεσπάσει στο τμήμα της χώρας που είναι πλούσιο σε πετρέλαιο από τους Σιίτες, θα εξισορροπήσει τα πλεονεκτήματα αυτού του σεναρίου. Επιπλέον, υπάρχει πάντοτε μια πιθανότητα οι κύριες πολεμικές δραστηριότητες να μεταφερθούν στην περιοχή της Σαουδικής Αραβίας.

Το Ισραήλ και η Δύση, γενικά, δεν ενδιαφέρονται για τις υψηλές τιμές του πετρελαίου. Με τη σειρά τους, η Ρωσία και το Ιράν, οι οποίοι δεν θα συμμετάσχουν στα αρχικά στάδια της σύγκρουσης, θα λάβουν αύξηση των εσόδων από αυτό το σενάριο. Το πρόβλημα είναι ότι η Τεχεράνη και η Μόσχα δεν ενδιαφέρονται και για αυτόν τον "μεγάλο νέο πόλεμο". Μια τέτοια σύγκρουση στη Μέση Ανατολή θα αποτελέσει άμεση απειλή για την εθνική τους ασφάλεια.

Η στάση του Ισραήλ είναι ένα άλλο θέμα. Το Τελ Αβίβ πιστεύει ότι η αυξανόμενη επιρροή της Χεζμπολάχ και του Ιράν στη Μέση Ανατολή, ιδιαίτερα στη Συρία και το Λίβανο, αποτελεί κρίσιμη πρόκληση για την εθνική της ασφάλεια. Το βασικό ζήτημα είναι ότι οι ισραηλινοί στρατιωτικοί αναλυτές κατανοούν ότι η Χεζμπολάχ είναι πλέον πολύ ισχυρότερη από ό, τι ήταν το 2006. Τώρα, η Χεζμπολάχ είναι μια ισχυρή, πεπειραμένη, στρατιωτική οργάνωση, η οποία διαθέτει τις απαραίτητες δυνάμεις και εγκαταστάσεις για να αντιταχθούν σε πιθανή ισραηλινή εισβολή στο Λίβανο.

Το Ιράν ενίσχυσε επίσης τις θέσεις του στην περιοχή τα τελευταία δέκα χρόνια. Έχει ενισχύσει την αεροπορική άμυνα της με τα ρωσικά συστήματα S-300, ενίσχυσε τις ένοπλες δυνάμεις της και απέκτησε πείρα στη Συρία και σε άλλες τοπικές συγκρούσεις. Η Τεχεράνη ενίσχυσε επίσης τις ιδεολογικές της θέσεις μεταξύ των Σιιτών και ακόμη και των Σουνιτών που ζουν στην περιοχή. Έτσι, το Ισραήλ θα αποφασίσει να συμμετάσχει σε μια μεγάλης κλίμακας σύγκρουση στο Λίβανο μόνο στην περίπτωση κάποιου έκτακτου γεγονότος.

Είναι δυνατόν να υποθέσουμε ότι κατά τους προσεχείς μήνες δεν θα ξεκινήσει ένας μεγάλος πόλεμος στον Λίβανο. Ωστόσο, το Ισραήλ θα συνεχίσει τις τοπικές πράξεις επιθετικότητας που διεξάγουν πυροβολικό και αεροπορία με προσβολές σε θέσεις και υποδομές της Χεζμπολάχ στη Συρία και στο Λίβανο.

Ειδικές δυνάμεις του Ισραήλ θα διεξάγουν επιχειρήσεις με στόχο την εξάλειψη των κορυφαίων μελών της Χεζμπολάχ και την καταστροφή της υποδομής του κινήματος στο Λίβανο και τη Συρία. Η Σαουδική Αραβία θα υποστηρίξει πιθανώς αυτές τις ισραηλινές ενέργειες.

Αυτό σημαίνει ότι μια ειρηνική ζωή στην περιοχή δεν θα έρθει σύντομα. Με τη σειρά της, η Χεζμπολάχ χρειάζεται ακόμη περίπου 1,5 χρόνο για να ενισχύσει περαιτέρω τις θέσεις της στη Συρία και να απελευθερώσει επιπλέον δυνάμεις, οι οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε άλλα καυτά σημεία. Η κίνηση πιθανώς θα θέσει τέρμα στον διαχωρισμό της εξουσίας στον Λίβανο. Αυτό θα σήμαινε ότι η Χεζμπολάχ και ο Λίβανος θα γίνουν συνώνυμα.

Η Χεζμπολάχ χρειάζεται επίσης χρόνο για να επεκτείνει το δίκτυό της στο τμήμα της Σαουδικής Αραβίας που κατοικείται από τους Σιίτες. Επιπλέον, καθώς η συμμετοχή της Χεζμπολάχ στη διένεξη της Υεμένης επιδεινώνεται, η ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή μπορεί να αρχίσει να μετατοπίζεται, δημιουργώντας περαιτέρω οπισθοδρομήσεις του συνασπισμού υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας.

Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, η Χεζμπολάχ θα είναι έτοιμη για ένα νέο γύρο του "μεγάλου παιχνιδιού" στη Μέση Ανατολή την άνοιξη του 2019.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου